ΧΕΝΡΙ ΜΙΛΕΡ Κλιματιζόμενος εφιάλτης 
Από την Κλεοπάτρα Λυμπέρη
ΧΕΝΡΙ ΜΙΛΕΡ
Κλιματιζόμενος εφιάλτης
Μτφρ: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
(Εκδόσεις Μεταίχμιο)
Ο περιπλανώμενος συγγραφέας
Η περιπλάνηση από μόνη της είναι απλώς μια μορφή τρυφηλότητας• μονάχα ο θαυμάσιος ταξιδευτής διακρίνει το θαύμα, υποστηρίζει ο άγγλος ποιητής και συγγραφέας Τζον Μέισφιλντ. Το θαύμα αυτό προσπαθεί να ανασύρει εδώ ο Χένρυ Μίλερ, δημιουργός των δύο Τροπικών και της Μαύρης Άνοιξης, καταγράφοντας το χρονικό της επιστροφής του στην Αμερική (ύστερα από 10 χρόνια απουσίας στο Παρίσι) και την περιπέτειά του ως ταξιδευτής μέσα στην ίδια του τη χώρα.
Το 1940, o Mίλερ αποφασίζει να διασχίσει τις ΗΠΑ με αυτοκίνητο και συνεπιβάτη τον ζωγράφο Έιμπ Ράτνερ. Μόλις έχει τελειώσει τον Κολοσσό του Μαρουσιού και είναι δέσμιος της νοσταλγίας. Αισθάνθηκα την ανάγκη να συμφιλιωθώ με τη χώρα που με γέννησε, σημειώνει ο ίδιος. Έτσι σπεύδει να ξανασυναντήσει την Αμερική, όχι ως απλός αμερικανός, επηρεασμένος από την ιστορία και τα βιώματα της εθνικότητάς του, αλλά ως πολίτης του κόσμου. (Το ίδιο ακριβώς ταξίδι θα απολαύσει ο Κέρουακ την επόμενη δεκαετία, άλλοτε οδηγώντας με συνεπιβάτη τον Κάσσαντυ κι άλλοτε κάνοντας μόνος του ότο-στοπ, συλλέγοντας βήμα βήμα το μελλοντικό υλικό του βιβλίου Στο δρόμο.)
Το παρόν αφήγημα φέρει το εντύπωμα ενός βλέμματος, που μολονότι διακατέχεται από τρυφερότητα και συγκίνηση για τα τοπία, τις πόλεις, τους ανθρώπους, τις κοινωνίες της Αμερικής, δεν διστάζει να σταθεί στα κακώς κείμενα ενός πολιτισμού και ενός κοινωνικού μοντέλου, αφήνοντας την ίδια την πραγματικότητα να αναδυθεί και αποφεύγοντας κάθε εξιδανίκευση. Ο Κλιματιζόμενος εφιάλτης παριστά για τον συγγραφέα τη μετάλλαξη της χώρας των ευκαιριών, τη σκοτεινή κατάληξη ενός κόσμου που έγινε η χώρα του δίχως νόημα ιδρώτα και μόχθου. Ο Μίλερ περιγράφει την περιπλάνησή του σε μια Αμερική-καρικατούρα που μοιάζει να έχει απολέσει τον προσανατολισμό και την ταυτότητά της, καθώς βρίσκεται καθηλωμένη ανεπιστρεπτί στο αδιέξοδο της υλοφροσύνης. Εντούτοις, παρά τις καταγγελίες και την αιχμηρή κριτική του για το χαμένο αμερικάνικο όνειρο, συμπεριλαμβάνει στο έργο του ένα πολύχρωμο μωσαϊκό συναντήσεων με ανθρώπους, ανώνυμους και επώνυμους, αθροίζοντας έτσι τη ζωντανή Αμερική και το έμψυχο υλικό της. Η φιλοσοφία του Μίλερ για την πολιτική, την τέχνη, τις πνευματικές αξίες, τη φιλία, την επικοινωνία, την αντισυμβατική ζωή, τον Θεό, αναδεικνύεται εδώ ως ιδιαίτερα οξυδερκής κατάθεση.
Ένα βιβλίο που επιχειρεί να ενώσει το όνειρο με την πραγματικότητα, τη μνήμη με την αληθινή ζωή, την καλλιτεχνία με την ανθρωπιά. Αναφερόμενος στον δημιουργό του Κλιματιζόμενου εφιάλτη, ο Νόρμαν Μέηλερ θα γράψει: Διέθετε την ενέργεια, το όραμα, το ταλέντο, την εξωφρενική ατομικότητα, ώστε να έχει μια ευκαιρία να γίνει ο σπουδαιότερος συγγραφέας της Αμερικής, μια φιγούρα ίση με τον Σαίξπηρ.
Πρώτη δημοσίευση στο Καταφύγιο θηραμάτων
- εφημερίδα Ελευθεροτυπία